چگونه یک سخنرانی موثر ارائه دهیم؟ توضیح می‌دهد که چگونه یک سخنرانی مؤثر آماده و ارائه کنیم. در این مطلب از جاوید ایرانیان درباره این مسئله صحبت خواهیم کرد پس در ادامه همراه ما باشید.
فصل اول
فهرست مطالب
راز سخنرانی قدرتمند، داشتن تمرکز است.
تا حالا سخنرانی شنیده اید که مو برتن تان سیخ کند؟ تعجب نکرده اید که سخنران چطور توانسته تاثیری چنان عمیق برشما بگذارد؟
راز سخنرانی موفق ساده است. تمرکز با اینکه ممکن است وسوسه شوید سخنرانی را با حقایق و آمار پر کنید تا مخاطبان خود را متقاعد کنید، اما این ترفند قطعا توجه مخاطبان را کاهش می دهد. طبق تحقیقات انجام شده، این یافته اثبات شده است. از 2000 نفری که مورد تحقیق قرار گرفتند 70% نتوانستند پیام کلیدی سخنرانی هایی را که تازه دیده بودند به یاد آورند. از این عجیب تر 50% از سخنرانان خودشان هم نمی توانستند توضیح دهند که هدف و انگیزه ای که پشت سخنرانی شان وجود داشته چه بوده است! بدیهی است که سخنرانی که فاقد تمرکز باشد، تاثیر هم نخواهد داشت. در عوض سخنرانی موثر اول به هدفی خاص می چسبد و تازه این جاست که با اطلاعات تکمیل می شود. اما این هدف را چطور انتخاب می کنیم؟
گرفتن چنین تصمیمی به نظر سخت است، با وجود این اغلب می توانیم بدون فکر کردن این کار را انجام دهیم. داشتن هدف بخشی از طبیعت انسان است. توانایی های ذاتی ما را هدایت می کند تا غذا و سرپناه به دست بیاوریم و در نهایت زنده بمانیم. همینطور در نوشتن سخنرانی ناخودآگاه مان ما را به سمت اهداف مان هدایت می کند، حتی اگر به صورت خوداگاه از آن ها آگاه نباشیم. فوت کوزه گری این است که از این فرآیند ذاتی آگاه شویم. با برداشتن گامی به عقب و اندیشیدن به اینکه چه چیزی را می خواهیم منتقل کنیم، می توانیم قدرت اهداف مان را تحت کنترل درآوریم و سخنرانی بسازیم که ما را مستقیم به این هدف برساند. برای یک سخنرانی متمرکز، رویکرد نوشتن مان هم باید متمرکز باشد. شیوه ی «اسکور» این امکان را به ما می دهد که با تقسیم سخنرانی خود به موارد ذیل سخنرانی های موفق داشته باشیم.
- موضوع
- زمینه ی اصلی
- هدف
- منطق
- منابع و ارزیابی
اگر هدفی نداشته باشید، هربار تیرتان به خطا می رود.
فصل دوم
«شیوه ی اسکور» : برای دقت و تمرکز بر سخنرانی خود، موضوع و زمینه ی اصلی را انتخاب کنید.
نشستن و نوشتن سخنرانی به شدت خسته کننده است. مثلا چطور می توانیم بفهمیم برای حرف زدن درباره ی یک رشته ی علمی همیشه در حال تغییر یا موضوعی همیشه بحث برانگیز چون، عشق از کجا شروع کنیم؟ در اینجاست که اولین بخش از «شیوه ی اسکور» وارد می شود و به ما کمک می کند شور و حرارت خود را معطوف موضوعی کنیم که نقطه ی تمرکز سخنرانی مان می شود. شگفت انگیز است که چطور درک ما از سخنرانی مان با انتخاب موضوعی دقیق و مشخص بهتر می شود؟ در غیر این صورت این خطر وجود دارد که هر چه درمورد آن موضوع می دانیم به زبان آوریم. حتی در حواشی بی ربط خود موضوع هم گم شویم. نه تنها موضوع باید مشخص باشد، بلکه باید نقطه ی مرکزی و کانونی سخنرانی ما باشد. یعنی چه؟
فرض کنید می خواهید سخنرانی را در مورد غواصی آماده کنید. به نظر کار دلهره آوری نیست اما اگر در سخنرانی خود تاریخ سرگرمی های زیرآبی را بگنجانید، ارائه ی آن چندین ساعت طول خواهد کشید و مخاطبان تان را غرق در اطلاعات خواهد کرد. در عوض اگر خیلی ساده فقط چگونه غواصی را بیاموزیم؟ موضوع اصلی سخنرانی تان قرار دهید، می توانید تمام جنبه های مهم موضوع انتخاب شده را در مدت زمانی مناسب بیان کنید. اگر موضوع و زمینه ی اصلی را در ذهن داشته باشید، به خوبی در مسیر آماده کردن ارائه ای موثر قرار خواهید گرفت. اما این مرحله فقط نوعی دست گرمی برای مرحله ی بعدی است. یعنی درست کردن جمله ی هدف برای سخنرانی.
فصل سوم
برای تعیین هدف و ساختار سخنرانی باید جمله ی هدف داشته باشید.
شاید به نظرتان سخت باشد یک سخنرانی 10 تا 15 دقیقه ای را بتوان در یک لطیفه خلاصه کرد! دوباره فکر کنید. جمله ی هدف ابزاری است که این کار را می کند و با اینکه یک جمله ی واحد است باید انتخاب های دقیقی هم در ساختار خود داشته باشد. چرا؟ چون جوهر سخنرانی شماست. ابزاری برای غنی کردن پیام تان و قلب «شیوه ی اسکور».
مواد لازم سه مورد هستند:
- پیشنهاد
- پرسش و پاسخ
- کلید واژه
پیشنهاد صرفا هدف شما از چیزی است که می خواهید از سخنرانی خود برجای بگذارید. بیانیه ی جسورانه که توجه مخاطبان را جلب کند. مثل: همه ی زوج ها می توانند ازدواجی بادوام داشته باشند. بعد پرسش و پاسخ را بیافزاید که نشان می دهد چگونه می توان این پیشنهاد را به انجام رساند. مثلا در مثال بالا که گفته شد سوال است و باخودداری از وسوسه ها یک جواب ممکن. درآخر به کلیدواژه نیاز دارید. در این مثال کلید واژه در جواب وجود دارد، وسوسه ها. این کلیدواژه تمام اشکال متفاوت وسوسه را که باید و می توان از آن خودداری کرد در خود دارد و شما این اشکال مختلف را در سخنرانی خود نشان خواهید داد. جمله ی هدف سخنرانی شما به صورت طبیعی به این شکل در میاید. تمام زوج ها می توانند با خودداری از وسوسه ها، ازدواجی با دوام داشته باشند. با اینکه این جمله فهوای کلام را نشان نمی دهد، باز هم بسیار ارزشمند است.
با جمله ی هدف، مقصود سخنرانی و نیز ساختار آن آشکار می شود. مثلا وقتی درباره ی ازدواج می نویسید شاید وسوسه شوید درباره ی تنشی که درمورد بچه دار شدن بین زوج ها پیش میاید نظر بدهید، اما در سایه ی جمله ی هدفتان می بینید که این موضوع حاشیه ای است و ربطی به واژه ی شما که وسوسه ها است ندارد. تا وقتی موقع نوشتن سخنرانی چشممان به جمله ی هدف باشد، تمرکزمان بهم نخواهد خورد و قدرت سخنرانی مان حفظ خواهد شد.
فصل چهارم
با استفاده از منطق، منابع و ارزیابی بنیان سخنرانی خود را محکم کنید.
اگر سخنرانی شما خانه باشد آنچه تا الان به دست آورده ایم نقشه ی معماری است. طرح ایجاد شده از طریق موضوع زمینه ی اصلی یا جمله ی هدف، مستلزم بنیادی واقعی و محکم است تا بر اساس آن ساختمان را بسازیم. منطق ما مجموعه ای از نکات است که استدلال سخنرانی مان را مشخص می کند تا کاری کنیم مخاطبان آن را باور کنند. این نکات باید نه تنها به کلید واژه بلکه به همدیگر نیز مرتبط باشند و جریانی منطقی بسازند. در مثال ازدواج، منطق می تواند این باشد.
- خودداری از وسوسه
- بی وفایی
- خودخواهی و حسادت
این سه نکته از استدلال سخنرانی حمایت می کنند و به همدیگر مرتبط هستند. بنابراین درکشان ساده است. البته برای یک سخنرانی موفقیت آمیز تنها استدلال معنادار کافی نیست. به چیز دیگری هم نیاز داریم تا سخنرانی جان بگیرد. این چیز دیگر منابع ماست. حکایات و یا حتی لطیفه ها که استدلال ما را به شکلی نشان می دهند که باورپذیر و زنده باشد. داستانی خنده دار از ازدواجی که نزدیک بود بخاطر سوءتف اهم بهم بخورد یا یک تراژدی مقایسه ای از زوجی که به خاطر وسوسه از هم جدا شدند. این مثال ها نه تنها حقیقت استدلال سخنرانی ما را نشان می دهد بلکه بخش انسانی آن را نیز آشکار می کند و در نتیجه مخاطبان درگیر آن می شوند. برای جلب توجه مخاطب، ارائه ی آمار خشک طلاق کاری از پیش نمی برد. در آخر یک گام دیگر در «شیوه ی اسکور» ارزیابی است. ساختن منطق و تکمیل آن با منابع و رها کردن آن کافی نیست بلکه باید انتخاب های خود را موقع ساخت سخنرانی مان ارزیابی مجدد کنیم. به این ترتیب می توانیم منطقی را که به مسیر اشتباه رفته یا منابعی را که جور در نمی آیند اصلاح کنیم تا تمرکزمان قوی تر از همیشه باقی بماند.
فصل پنجم
سخنرانی را با نوشتن پیش گفتاری جالب و نتیجه گیری تاثیرگذار نهایی کنید.
«شیوه ی اسکور» این امکان را به ما می دهد که به حجمی از کار سخت در نوشتن سخنرانی نائل شویم. با وجود این با انجام چند گام دیگر پاداشی باورنکردنی می گیریم. سخنرانی که روزها در ذهن مخاطبان باقی خواهد ماند. برای این منظور پیش گفتار و نتیجه گیری، ابزارهایی حیاتی هستند. اولین دقایق سخنرانی، مهم ترین آن است. اما نترسید تنها چیزی که لازم دارید این است که قبل از معرفی اجمالی موضوع، از این فرصت برای جلب توجه مخاطب خود به شیوه ای اصیل استفاده کنید. با این کار از همین ابتدا در نبرد پیروز شده اید. در جلب توجه مخاطبان قوی ظاهر شده اید و در تمام طول سخنرانی قوی خواهید ماند.
وقتی سخنرانی تان به پایان برسد، فرصتی دیگر دارید که تاثیری پایا از خود به جا بگذارید. برعکس آنچه اغلب به ما آموخته اند، نتیجه گیری صرفا یک خلاصه نیست. بله! باید نکات مطلب شما را تکرار کند، اما در اقدامی متقاعد کننده که مخاطبان تان می مانند و پیام شما. این حرکت جسورانه را چگونه انجام دهیم؟ یک نتیجه گیری نیرومند اغلب با تاکید بر ارتباط استدلال تان با جهان واقعی به دست می آید. مخصوصا ارتباط با زندگی مخاطبان تان. آن ها را تشویق کنید در مسائل شخصی شان به سخنرانی شما فکر کند. مثلا در مثال گفته شده در برخورد با ازدواج و وسوسه های خودشان. به این ترتیب نه تنها مخاطبان تان یکبار به سخنرانی تان گوش داده اند بلکه وقتی هدفی را که مطرح کرده اید به کار می بندند بارها و بارها به آن برمی گردند.
فصل ششم
برای سخنرانی خود وقت بگذارید و پاداش هایش را درو کنید.
همگی در زندگی پرمشغله مان زمان محدودی داریم و احتمالا قدری اکراه دارید که برای آماده کردن سخنرانی تان وقت بگذارید. قطعا فرآیندهای اسکور برای تهیه ی هدف عالی و درهم آمیختن منطق ارزیابی شده با منابع وقت گیر هستند. اما اگر برای آماده کردن سخنرانی تان وقت نگذارید چرا دیگران باید وقت بگذارند و آن را بشنوند؟ «شیوه ی اسکور» بسیار موثر است اما فقط در صورتی که وقت بگذارید و آن را به درستی به کار ببرید. زمان بگذارید و سخنرانی و ارائه ی آن را آماده کنید. رویکرد سازمان یافته ی سخنرانی اسکور به شما کمک می کند که هر بخش را به نکاتی که به راحتی هضم می شوند، تقسیم کنید و زمان سخنرانی مناسبی به آن ها اختصاص دهید. طبیعتا اگر ارائه ی تان را تمرین کنید، مطمئن خواهید شد که مدت زمان اختصاص یافته درست و کافی است یا نه. همچنین حدود یک هفته سخنرانی تان را کنار بگذارید، تاثیرش شگفت انگیز است! اگر با نگاهی تازه به کارتان برگردید، اشتباهات به سادگی خودشان را نشان می دهند و به سرعت می توانید درست شان کنید. حتی ممکن است ایده های جدیدی اضافه کنید که از موضوع اصلی تان حمایت می کند. اگر می توانید یک هفته آن را کنار بگذارید.
فصل هفتم
مخاطبان خود را بشناسید و از تمام ابزارهایی که دارید برای همراه کردن آن ها استفاده کنید. مانند:
- حکایت های شخصی
- زبان بدن
- ارائه
موقع سخنرانی فکر کنید پیام تان کالایی است که می خواهید بفروشید. مخاطبان مشتری های شما هستند. برای اینکه توجه آن ها را جلب کنید، چه می کنید؟ چیزی که در سخنرانی اهمیت زیادی دارد، آگاهی از مطلبی است که سعی دارید، منتقل کنید و افرادی که قرار است آن را دریافت کنند. نگرانی های یک گروه نوجوان و یک گروه بازنشسته با هم فرق دارد.
بنابراین چرا باید اجرایتان برای هر دو یکسان باشد؟ همچنین حالت مخاطبان ممکن است فرق کند. نویسنده مجبور می شود در لحظه ی آخر تغییری در مقدمه ی خنده دار خود بدهد، چون سخنران قبل از او داستانی شخصی و احساسی تعریف کرده بود و بنابراین مقدمه ی او مناسبت نداشت. هر دو مورد نشان می دهد که مخاطبان متفاوت اند و باید بنا به علاقه ی آن ها، انعطاف پذیر و حساس بود. آگاهی از حضور فیزیکی مان هم برای همراه کردن مخاطب مهم است. در زندگی روزمره اغلب به صدا، حالات و بیان مان توجه نمی کنیم. اما روی صحنه این موارد ابزارهای قدرتمندی می شود که می توانند به کلمات شما جان ببخشند یا باعث حواس پرتی بشوند.
به طور مثال یکی از سخنرانان نقل می کند که در چند سخنرانی ناخواسته حواس مخاطبان را پرت کرده چون یادش رفته زیپش را ببندد!. اتاقی که در آن سخنرانی می کنید هم ارائه را تقویت و یا تضعیف می کند. توجه به نور، صدا و چیدمان اتاق مهم است. از هر عنصری استفاده کنید تا توجه را به خودتان جلب کنید نه پس زمینه. مثلا یکی از سخنران ها تعریف می کند که نتوانسته بود در جلب توجه مخاطب با چشم انداز برفی پشت سرش رقابت کند. تمام عناصری که ارائه ی تان را شکل می دهند مدنظر قرار دهید تا این همه تلاش برای تهیه سخنرانی به هدر نرود.
فصل هشتم
از هر ابزاری استفاده کنید تا احساسات مخاطبان را تحت تاثیر قرار دهید حتی شوخی.
حالا که اهمیت چشم انداز فیزیکی محل سخنرانی را مطرح کردیم به چشم انداز احساسی آن هم می پردازیم. نمی توانیم مطمئن باشیم که مخاطبان مان با تمام حرف هایمان ارتباط برقرار کنند. اما اگر از نظر احساسی ارتباط برقرار کنند می توانیم مطمئن شویم که همه ی آن ها صرف نظر از زمینه و تجارب قبلی شان ارتباطی با ارائه ای که می دهیم پیدا می کنند. این درگیری احساسی باید ریشه در این حقیقت داشته باشد، که خودمان از نظر احساسی در سخنرانی خود درگیر باشیم. به این طریق زبان احساسی طبیعی، احساسات مخاطب را جلب می کند. چه شادی باشد چه غم.
اگر به مخاطبان خود اجازه دهید با ایده های شما همدردی کنند، تضمین می کنید که ایده های تان موثر و به یادماندنی هستند. شوخی باعث می شود که سخنرانی به یادماندنی تر هم بشود. مخصوصا اگر در ابتدا یک پیشنهاد جدید مطرح بشود، تاثیرگذارتر خواهد بود. برای نشان دادن اثربخشی رویکرد شوخ طبعانه، اسکور به تاجری اشاره می کند که بعد از دیدن یکی از سخنرانی هایش به او نامه نوشت. مرد نوشته بود که در ابتدا شک داشته اما بعد از مشاهده سخنرانی بامزه و دلنشین سخنران، پیام های مسیحیت را برای اولین بار پذیرفته بود. می توان از شوخی برای تغییر انتظارات مخاطبان استفاده کرد. حتی اگر خودتان را فردی شوخ طبع نمی دانید، می توانید از این روش استفاده کنید. حتی حقیقت می تواند بخاطر ترسی که در ما ایجاد می کند، خنده دار باشد و عناصر تعجب می تواند به سادگی به اثرگذاری بیشتر سخنرانی کمک کند.
به این ترتیب تمام ابزارهای حیاتی برای تهیه یک سخنرانی را در اخیتار دارید. از پیدا کردن موضوع گرفته تا افزایش تمرکز تا ارتباط گرفتن به شیوه ای درگیر کننده. با استفاده از این گام ها، سخنرانی متمرکزتان به شکلی است که مو بر تن مخاطبان و شاید شما سیخ کند! شوخی برایتان خوب است. پس راز آماده کردن سخنرانی موثر ایجاد تمرکز است. با انتخاب «شیوه ی اسکور» و درگیر کردن مخاطب از طریق محیط فیزیکی و چشم انداز احساسی ارائه ی خود، می توانید موفقیت خود را به عنوان سخنرانی انگیزشی و به یادماندنی قطعی کنید.
توصیه ی عملی
استراحت و فکرکنید. فرآیند ارزیابی برای سخنرانی موفق حیاتی است. بنابراین اگر با مشکل روبه رو شدید، وقت بگذارید و به کارتان فکر کنید. کافی است یک هفته سخنرانی خود را کنار بگذارید تا چشم اندازی تازه پیدا کنید.
